Với những trải nghiệm ở Nhật Bản, tu nghiệp sinh (TNS) trở thành những người có sự pha trộn văn hóa cũ và mới, và khi trở về họ khác với lúc còn ở quê nhà cũng như lúc đang lao động tại Nhật. Chính đặc điểm “thể lai” này làm cho họ trở thành những nhóm có “vốn xã hội” riêng và có sự khác biệt trong chiến lược tìm kiếm tương lai. Tiếc là nguồn vốn này đang bị lãng phí.
Theo thống kê chưa chính thức, từ năm 2000 đến nay, có khoảng 40.000 tu nghiệp sinh là lao động phổ thông (tốt nghiệp THPT) và kỹ sư (tốt nghiệp đại học) đến Nhật Bản. Đáng kể, từ sau năm 2010, với việc thay đổi chính sách tuyển dụng lao động của Nhật Bản (trước đó Nhật Bản chủ yếu tuyển dụng lao động từ Trung Quốc), số lượng tu nghiệp sinh Việt Nam đến Nhật đã tăng lên nhanh, trung bình mỗi năm có khoảng 4.000-5.000 người đến Nhật và khoảng 2.000 người trở về nước sau khi hết hợp đồng ba năm hoặc một năm.
Có khá nhiều câu hỏi trong tâm trí họ khi trở về: phải sử dụng đồng tiền tích lũy được như thế nào? Sẽ làm công việc gì và ở đâu với chuyên môn học được? Nên tiếp tục tìm kiếm công việc ở nước ngoài hay tạo dựng cuộc sống tại quê nhà? Sống ở nơi nào để có tương lai?
TNS đến Nhật Bản làm việc đa ngành nghề, thuộc các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, thương mại và dịch vụ. Họ được các doanh nghiệp Nhật Bản tuyển dụng theo nhu cầu và thông qua sự tuyển chọn của các công ty tại Việt Nam, đến Nhật làm việc tại nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế Nhật (*). Mỗi tu nghiệp sinh đảm nhận một công việc trong một dây chuyển sản xuất hiện đại, khép kín và với các sản phẩm riêng.
Tu nghệp sinh Nhật Bản phải đào tạo mất rất nhiều thời gian
Ở Nhật, các tu nghiệp sinh được trải nghiệm nền sản xuất hiện đại và chuyên môn hóa cao. Họ có môi trường rất tốt để thực hành tính kỷ luật, sự chăm chỉ và trách nhiệm trong công việc. Họ ra đi và trở về với tinh thần cầu tiến, ham muốn được làm việc hết mình. Họ là nguồn nhân lực trẻ đã qua lao động, chủ yếu trong độ tuổi 25-30, có cả nam lẫn nữ và có bản sắc văn hóa riêng. Thế nhưng, khi trở về nước, không có những doanh nghiệp “đón nhận” họ. Tu nghiệp sinh không dễ tiếp cận được nơi làm việc “tương tự”, mà thường gặp phải những khác biệt quá lớn về công nghệ sản xuất, cách quản lý và phân công lao động, về tiền lương và phúc lợi... Từ đó, những kỹ thuật chuyên môn và niềm đam mê lao động cũng phai nhạt theo năm tháng.
Theo chương trình tu nghiệp sinh, các doanh nghiệp đã ưu tiên tuyển dụng lao động tại các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn, nơi có nhiều gia đình thuộc diện nghèo, chính sách (do chiến tranh). Theo đó, các địa phương như Củ Chi (TPHCM), Bến Tre, Tiền Giang, Tây Ninh, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Thanh Hóa... là những nơi có nhiều tu nghiệp sinh ra đi và trở về. Đến nay, phần lớn tu nghiệp sinh đã trở lại các vùng nông thôn hoặc phân tán “như chim vỡ tổ” tại các thành phố lớn để tìm kiếm sinh kế mới. Nguồn nhân lực này không được tập trung và sự kết nối của chính họ để “giúp nhau” cũng dần mất đi. Những giá trị và chuyên môn học được của các tu nghiệp sinh từ nền sản xuất công nghiệp, văn hóa và văn minh Nhật Bản, được kỳ vọng là sẽ đóng góp cho quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa ở Việt Nam đã bị phân tán. Thực tế, trong số hàng chục ngàn tu nghiệp sinh trở về, có nhiều người đã trở lại với cuộc sống “an nhàn” và “nội trợ”, có người yêu tiếng Nhật, văn hóa Nhật thì tìm kiếm việc làm trong các nhà hàng Nhật ở các thành phố và cũng không ít tu nghiệp sinh lại ra đi tìm việc tại các quốc gia khác chưa hẹn ngày về.
Có thể nói, Chính phủ chưa có chiến lược dài hạn mang tầm quốc gia cho việc sử dụng hiệu quả “nguồn nhân lực trở về”. Từ đó, không ít tu nghiệp sinh ngay khi còn “tu nghiệp” ở Nhật Bản đã tích lũy đồng lương chỉ để mua đất đai và nhà ở, nhằm đặt chỗ cho sự trở về. Đó là cách tích lũy vốn và cũng là một chiến lược an cư để tìm sự lạc nghiệp theo cách của họ. Chỉ mới gần đây, khi các doanh nghiệp nhỏ và vừa Nhật Bản tỏ ý sẽ mở nhiều hơn các chi nhánh sản xuất tại Việt Nam, các TNS trở về mới có thêm những cơ hội và hy vọng. Chưa có lối đi riêng chắc chắn và cũng không có nhiều ngã rẽ cho những tu nghiệp sinh trở về tạo dựng sự nghiệp bằng chính chuyên môn học được của mình. Phần nhiều tu nghiệp sinh chưa có điều kiện để đóng góp từ “vốn xã hội” của mình vào nền kinh tế - xã hội Việt Nam. Trong câu chuyện này, chúng tôi thấy tiếc nuối và lo lắng, đặc biệt khi Việt Nam đang là quốc gia có năng suất lao động thấp nhất trong khu vực.
(*) Theo chương trình tu nghiệp sửa đổi, có hiệu lực từ ngày 1-7-2010, tổng số ngành nghề và loại hình công việc dành cho chương trình tu nghiệp sinh (thực tập sinh kỹ năng) là 64 ngành nghề và 120 loại hình công việc (trước năm 2010 có 63 ngành nghề và 116 loại hình công việc).
Phạm Thanh Thôi - Ngô Thị Phương Lan
Theo Báo Kinh tế Sài Gòn Online
Chúng tôi luôn sẵn sàng phục vụ Quý phụ huynh và học sinh!
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:
TẬP ĐOÀN KẾ TOÁN HÀ NỘI
CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN DU HỌC KOKONO
Địa chỉ: Số 4 ngõ 322, Lê Trọng Tấn, Thanh Xuân, Hà Nội
Tel: 043 3945 999 Hotline: 0913 828 222 - 0989 212 668
Email: duhockokono@gmail.com
Website: www.duhockokono.vn
HỆ THỐNG DU HỌC KOKONO TẠI 39 CHI NHÁNH TRÊN TOÀN QUỐC
+ Trụ sở chính (Cơ sở 1): Số 04 - ngõ 322 Lê Trọng Tấn - Thanh Xuân - Hà Nội
+ Cơ sở 2: Số nhà A16 - Đường Liên Cơ (đầu đường Nguyễn Cơ Thạch rẽ phải) - Cầu Giấy - Hà Nội
+ Cơ sở 3: P1103 Tầng 11 - Toà nhà 71 Nguyễn Chí Thanh - Đống Đa - Hà Nội
+ Cơ sở 4: Phòng 1901 - Toà nhà Lilama - 124 Minh Khai - Hai Bà Trưng - Hà Nội
+ Cơ sở 5: Phòng 202 Toà nhà P3 - KĐT Việt Hưng - Long Biên - Hà Nội
+ Cơ sở 6: P.12A2 - Tầng 12 - Toà nhà Bình Vượng - 200 Quang Trung - Hà Đông - Hà Nội
+ Cơ sở 7: Chợ Tó - Uy Nỗ - Thị Trấn Đông Anh - Hà Nội
+ Cơ sở 8: Số 51B Đường Cổ Bi - Gia Lâm - Hà Nội
+ Cơ sở 9: Số 7 Đinh Tiên Hoàng – Thị xã Sơn Tây - Hà Nội
* MIỀN BẮC
+ Cơ sở 1: Số 31 Lê Văn Thịnh - Phường Suối Hoa - Tp Bắc Ninh
+ Cơ sở 2: Số 102 Đường Kênh Dương (Quán Nam cũ) - Quận Lê Chân - Hải Phòng
+ Cơ sở 3: Số 23 Nguyễn Đình Chính - Phường Kỳ Bá - Tp Thái Bình
+ Cơ sở 4: Trần Nguyên Hán - P.Thọ Xương - Tp Bắc Giang
+ Cơ sở 5: Số 2A - Đường Chu Văn An - Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên
+ Cơ sở 6: Số 81 Đường Giải Phóng - TP Nam Định - Tỉnh Nam Định
+ Cơ sở 7: Đường Lê Phụng Hiểu - Phường Đông Ngàn - Thị xã Từ Sơn - Bắc Ninh
+ Cơ sở 8: Số 43 Đường Chu Văn An - Vĩnh Phúc
+ Cơ sở 9: Số 23 Ngô Gia Tự - Phường Hùng Vương - Thị xã Phúc Yên - Vĩnh Phúc
+ Cơ sở 10: Số 68 Đường Nguyễn Văn Cừ - Tp Hạ Long - Quảng Ninh
+ Cơ sở 11: Khu 10 - Phường Nông Trang - Tp Việt Trì - tỉnh Phú Thọ
+ Cơ sở 12: Số 2a Canh Nông - Phường Quang Trung - Tp Hải Dương - Hải Dương
+ Cơ sở 13: Số 303 Nguyễn Văn Linh - Tp Hưng Yên - Hưng Yên
+ Cơ sở 14: Số 136 Quy Lưu Phường Minh Khai - Tp Phủ Lý - Tỉnh Hà Nam
+ Cơ sở 15: Ngõ 2 Đường Tràng An - Phường Tân Thành - Tp Ninh Bình - Tỉnh Ninh Bình
+ Cơ sở 16: Thị trấn Bần Yên Nhân - Mỹ Hào - Hưng Yên
* MIỀN TRUNG
+ Cơ sở 1: Số 64 Đường Đình Hương - Phường Đồng Cương - Tp Thanh Hoá
+ Cơ sở 2: Số 201 - Đường Phong Định Cảng - Phường Trường Thi - Tp Vinh - Tỉnh Nghệ An
+ Cơ sở 3: Số 454 Hà Huy Tập – Tp Hà Tĩnh – Tỉnh Hà Tĩnh
+ Cơ sở 4: Số 10 Ngô Quyền Phường Vĩnh Ninh - Tp Huế - Tỉnh Thừa Thiên Huế
+ Cơ sở 5: Số 101 Lê Sát - Phường Hoà Cường Nam - Quận Hải Châu - Tp Đà Nẵng
* MIỀN NAM
+ Cơ sở 1: P.3.02 Toà nhà Green Building - Số 540/1 Đường Cách Mạng tháng 8 - Quận 3 - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 2: Lầu 6 - Phòng A16 - T6 - Chung cư Phúc Lộc Thọ - Số 35 Đường Lê Văn Chí - Phường Linh Trung - Quận Thủ Đức - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 3: Số 37/3 Ngô Tất Tố - Phường 21 - Q.Bình Thạnh - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 4: Số 23 - 25 Nguyễn Văn Vịnh - Phường Hiệp Tân - Quận Tân Phú - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 5: Số 161 - 165 Nguyễn Chí Thanh - Phường 12 - Quận 5 - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 6: Số 2/38 - Lê Văn Việt - KP2 - Phường Hiệp Phú - Quận 9 - Tp Hồ Chí Minh
+ Cơ sở 7: Số A89 đường Hoàng Hoa Thám (đối diện Karaoke 179 Khu K8) - P. Hiệp Thành - TP Thủ Dầu Một - Tỉnh Bình Dương
+ Cơ sở 8: Số 10 Đường Bà Sa - Khu phố Bình Minh 2 - Thị xã Dĩ An - Bình Dương
+ Cơ sở 9: Số 75A Hà Huy Giáp - Phương Quyết Thắng - Tp Biên Hoà - Tỉnh Đồng Nai
+ Cơ sở 10: Số 139 Phan Chu Trinh - Thành Phố Vũng Tàu - Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
* MIỀN TÂY
+ CS 1: Số 10 Đường Trương Định - Phường An Cư - Quận Ninh Kiều - TP. Cần Thơ
+ CS 2: Số 55A Trần Hưng Đạo - TP. Long Xuyên - Tỉnh An Giang
+ CS 3: Số 469 Thái Sanh Hạnh - KP6 - Phường 9 - TP. Mỹ Tho - Tỉnh Tiền Giang