Cuộc sống du học Hàn Quốc: Vị thế “Giáp - Ất” trong văn hóa Hàn
.jpg)
Ở Hàn Quốc phổ biến khái niệm 갑, 을 (Giáp, Ất) tức chỉ mối quan hệ bất bình đẳng giữa người trả tiền và người cung cấp. Mối quan hệ này trong văn hóa Hàn là một góc khuất trong xã hội đang được dư luận tẩy chay lên án rất nhiều nhưng ít nhiều vẫn còn tồn tại trong xã hội. Trong cuộc sống du học Hàn Quốc hoặc làm việc trong môi trường có người Hàn Quốc hẳn sẽ ít nhiều chứng kiến hoặc gặp phải văn hóa “Giáp - Ất” này.
Vị thế “Giáp - Ất” trong văn hóa Hàn – góc khuất tăm tối của xã hội Hàn Quốc
Bên cạnh những thành tựu phát triển kinh tế và đại đa số người dân có tính cách cương trực, lương thiện thì ở Hàn Quốc vẫn tồn tại những ông chủ đóng vai trò là “갑 - giáp” cậy quyền lực, địa vị để coi thường, lấn lướt người khác và lộng hành, tác oai tác quái trong công việc.
Vào cuối năm 2014, con gái lớn của ông chủ Hanjin Group là Cho Hyun-ah ra lệnh đuổi tiếp viên trưởng khỏi chuyến bay từ Mỹ về Hàn Quốc do một tiếp viên phục vụ cho bà hạt mắc ca trong gói thay vì đổ ra đĩa. Chiếc máy bay chở hơn 200 người và sắp cất cánh đã buộc phải quay lại cổng và hạ cánh trễ 11 phút so với dự kiến. Vì hành động này, Hyun-ah bị báo chí Hàn Quốc gán cho biệt danh "công chúa hư".
Những lao động Uzbekistan phải “nhặt” lương từ chủ lao động Hàn Quốc
Mối quan hệ chủ lao động và người được thuê lao động bị bức ép không phải lần đầu tiên xuất hiện ở xã hội Hàn Quốc. Dư luận Hàn Quốc cũng rất phẫn nộ trước vụ việc chủ cửa hàng trả lương làm thêm theo giờ cho du học sinh Hàn Quốc bằng cả bao tải toàn đồng 50, 100 xu. Tất cả chỉ vì cô sinh viên làm thêm tỏ thái độ, không chịu được cách làm việc hay động chạm, “sờ soạng” của ông chủ. Ở vụ việc trả lương cho người lao động nước ngoài lần này, giám đốc người Hàn giải thích cho hành động của mình là “Vì tôi tốt với “chúng nó”, thường ngày vẫn mua thịt, mua bia cho chúng nó ăn; thế mà chỉ vì chậm lương có mấy ngày mà chúng nó nghỉ làm nên tôi nổi giận”.
“Giáp - Ất” – bắt nguồn từ đâu?
Ở Hàn Quốc phổ biến khái niệm 갑, 을 (Giáp, Ất). Khái niệm này các bạn rất hay gặp trong các hợp đồng có Bên A và Bên B. Có thể ban đầu, người Hàn Quốc chỉ lấy hai tên gọi trong 10 thiên can: Giáp (1), Ất (2), Bính (3), Đinh (4), Mậu (5), Kỷ (6), Canh(7), Tân (8), Nhâm (9), Quý (10).
Trong đó:
– Số lẻ là dương can (Giáp, Bính Mậu, Canh, Nhâm)
– Số chẵn là âm (Ất, Đinh, Kỷ, Tân, Quý)
Bên Giáp (갑) luôn là người trả tiền, bên Ất (을) là người cung cấp dịch vụ.
Cách gọi này dần ảnh hưởng tới thông lệ trong xã hội. Bên Giáp gắn với hình ảnh những người có tiền – tức là được quyền đòi hỏi. Bên Ất là bên phải cung phụng, tuân theo chỉ thị của bên Giáp. 갑 (Gap) bao giờ cũng là bên có vị trí, quyền lợi cao hơn 을 (Eul). Trong xã hội Hàn Quốc, những người làm chủ, người có tiền, quyền bao giờ cũng là 갑 (Gap); còn phía phải nhún nhường, chịu thiệt là “을 (Eul)”, đó có thể là nhân viên, công nhân, người lao động chân tay, sinh viên làm thêm, phụ nữ…
Năm 2013, chính phủ Hàn Quốc quy định loại bỏ cách gọi Giáp – Ất, thay thế bằng việc biểu thị tên gọi, thương hiệu của các bên tham gia hợp đồng. Thậm chí có nơi còn thay Giáp – Ất bằng Dong-Haeng (동-행), tức là “Đồng hành”, biểu thị quan hệ bình đẳng, cộng sinh.
Một số biểu hiện mới khác như: 구매자 (Người mua) và 공급자 (Người bán); 임대인 (Người cho thuê) và 임차인 (Người đi thuê).
Tuy nhiên, suy nghĩ người có tiền, có quyền luôn được ưu tiên dường như đã ăn sâu vào trong quan niệm xã hội. Hành động cậy quyền, cậy thế thậm chí còn được ghi vào từ điển:
갑질: 갑 là Giáp; 질 là hành vi
갑질 là hành vi cậy quyền lực, địa vị để coi thường, lấn lướt người khác và lộng hành, tác oai tác quái trong công việc.
Văn hoá Giáp – Ất vẫn còn đất sống cũng bởi nguyên nhân Nho Giáo vẫn bám rễ sâu trong tư tưởng người dân Hàn Quốc nhiều thế hệ. Và tư tưởng này nhấn mạnh lòng trung thành với “người trên”.
Ngoài ra, đa số đàn ông Hàn Quốc đều trải qua môi trường quân đội nên họ thấm nhuần tư tưởng chấp nhận và phục tùng cấp trên, trên nói dưới phải nghe và tuyệt đối chấp hành. Họ sẵn sàng làm theo mệnh lệnh chính thức của cấp trên, e sợ cấp trên và ít khi dám đưa ra chủ kiến của mình nếu trái lại ý kiến cấp trên.
Các bạn du học sinh đang du học Hàn Quốc và đang làm việc với người Hàn đã bao giờ gặp những ông chủ là “Giáp” như trên không? Các bạn đã hành xử ra sao? Liệu các bạn có trở thành “Ất” cam chịu hay khéo léo trong cư xử vừa giành được quyền lợi của mình lại không mất lòng người bản xứ? Cuộc sống du học không phải toàn màu hồng, dẫu có thế nào hãy luôn mạnh mẽ để vượt qua, tất cả đề sẽ trở thành bài học lớn cho bước đường trưởng thành của các bạn. Chúc các bạn thành công!
.jpg)